Ψυχοθεραπεία είναι μία διαδρομή, κατά την οποία, αναλόγως το αίτημα του κάθε θεραπευόμενου και τη θεραπευτική προσέγγιση καλείται κανείς να μπει σε κάποια δύσκολα κομμάτια, να αναγνωρίσει κάποια μοτίβα ή πεποιθήσεις και να οδηγηθεί σε κάποια ανακούφιση, εναλλακτική διαχείριση και σε κάποιες περιπτώσεις επίλυση μιας κατάστασης.
Η ψυχοθεραπεία δε σημαίνει ότι κανείς είναι αδύναμος ή «προβληματικός». Σημαίνει πως επέλεξε αυτόν το μονοπάτι για να φροντίσει τον εαυτό του, όπως ένας άλλος άνθρωπος θα μπορούσε να επιλέξει έναν διαφορετικό τρόπο, που ίσως του ταιριάζει καλύτερα. Άλλωστε, οι έννοιες «σωστό, λάθος ή φυσιολογικό», δεν χωρούν στη θεραπευτική διαδικασία. Δεν ταιριάζει σε όλους και αυτό είναι εντάξει. Κάθε άνθρωπος, μπορεί να επιλέξει τι τον βοηθά καλύτερα. Επίσης, μπορεί να επιλέξει ποια θεραπευτική προσέγγιση του ταιριάζει μέσα από τις τόσες επιλογές που υπάρχουν σήμερα.
Ο ψυχοθεραπευτής δεν συμβουλεύει. Σκοπός της διαδικασίας είναι ο ίδιος ο θεραπευόμενος να αναγνωρίσει τις δυσκολίες του, τον δρόμο εξόδου ή και τι θέλει να κάνει με αυτές, που θέλει και μπορεί να κατευθυνθεί. Ο θεραπευτής βρίσκεται εκεί, ώστε με τις γνώσεις του ή συγκεκριμένες τεχνικές να τον υποστηρίξει στον βαθμό που ο θεραπευόμενος το επιθυμεί.
Ο ψυχοθεραπευτής δεν συμβουλεύει. Σκοπός της διαδικασίας είναι ο ίδιος ο θεραπευόμενος να αναγνωρίσει τις δυσκολίες του, τον δρόμο εξόδου ή και τι θέλει να κάνει με αυτές, που θέλει και μπορεί να κατευθυνθεί. Ο θεραπευτής βρίσκεται εκεί, ώστε με τις γνώσεις του ή συγκεκριμένες τεχνικές να τον υποστηρίξει στον βαθμό που ο θεραπευόμενος το επιθυμεί.
Όταν ως παιδιά, έχουμε μία δύσκολη εμπειρία, αντανακλαστικά και ενστικτωδώς αντιδρούμε με κάποιον τρόπο. Αν «επιβιώσουμε», ανεξαρτήτως κόστους, ο εγκέφαλος μας αποθηκεύει την αντίδρασή μας και την αναπαράγουμε σε κάθε συνθήκη που μας θυμίζει το αρχικό γεγονός. Δημιουργεί, δηλαδή, αυτό που ονομάζουμε σύναψη ή απλώς ένα μονοπάτι που συνδέει το ερέθισμα με τη συμπεριφορά. Όσο πιο συχνά εμφανίζουμε τη συμπεριφορά, τόσο πιο ισχυρή γίνεται.
Το ίδιο συμβαίνει ακόμη και με πεποιθήσεις που δημιουργούνται αντίστοιχα, είτε από βιώματα που είχαμε, είτε από κουβέντες που ακούγαμε συχνά από πρόσωπα σημαντικά για εμάς, όπως ένας δάσκαλος, ένας γονιός, κάποιος που αγαπούσαμε ή θαυμάζαμε πολύ. Οι πεποιθήσεις οδηγούν και αυτές σε συμπεριφορές. Αν για παράδειγμα, έχει μεγαλώσει κανείς ακούγοντας πως ο κόσμος είναι επικίνδυνος και το περιβάλλον του τον εμπόδιζε για την ασφάλειά του να βγαίνει μόνος του έξω, είναι αρκετά πιθανό, να αναπτύξει το συναίσθημα του φόβου. Αυτό θα μπορούσε ίσως να εκδηλωθεί, είτε με μία επιθετική συμπεριφορά ως προστασία, είτε με δυσκολία κοινωνικής αλληλεπίδρασης, αφού οι άλλοι αποτελούν κίνδυνο.
Οι αντιδράσεις και πεποιθήσεις αυτές μελλοντικά μπορούν, δηλαδή, να μην είναι η πιο αποτελεσματικές ή βοηθητικές και αντιθέτως να μας δημιουργούν εμπόδια, δυσκολίες ή να μας στερούν τη χαρά και ηρεμία.
Ως παιδιά, δεν είχαμε έλεγχο των διαδικασιών αυτών. Μπορούμε, όμως, να επιλέξουμε τι θα κάνουμε με αυτές ως ενήλικες. Τι θα κρατήσουμε και τι θα αφήσουμε, να επιλέξουμε ποιοι είμαστε στο σήμερα. Σε αυτή την εσωτερική αλλαγή μπορεί να συμβάλλει η ψυχοθεραπεία, μέσω καταρτισμένων επαγγελματιών και συγκεκριμένων διαδικασιών και μεθόδων, ώστε να αναγνωρίσουμε αρχικά μοτίβα σκέψης και συμπεριφοράς, κρυμμένες πεποιθήσεις και να αλλάξουμε διαδρομές. Όσο περπατάμε τα νέα μονοπάτια που ανακαλύπτουμε, τόσο εξασθενούν οι αρχικές συνάψεις. Έτσι, η ψυχοθεραπεία είναι μία βιολογική διαδικασία κυριολεκτικής αλλαγής και όχι μία θεωρητική έννοια.