Τη σημερινή εποχή υπάρχουν πολλές, συγκεκριμένα πάνω από 300 επίσημα αναγνωρισμένες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Προσωπικά έχω εκπαιδευτεί στη συνθετική προσέγγιση, η οποία συνδυάζει τεχνικές και βασικές έννοιες διαφορετικών θεραπευτικών προσεγγίσεων που υπάρχουν ανεξάρτητα και αυτόνομα, ώστε να προσαρμόζεται η θεραπεία στις ανάγκες και στη μοναδικότητα του εκάστοτε θεραπευόμενου. Πάμε να τις δούμε μία προς μία.
Ψυχοδυναμική:
Κρατά τις βασικές αρχές της ψυχανάλυσης, αλλά αποτελεί μία πιο προσιτή και μοντέρνα έκδοση αυτής. Υποστηρίζει πως οι άνθρωποι ζουν υποκινούμενοι από το ασυνείδητό τους, με βάση βιώματα και πεποιθήσεις του παρελθόντος, από ένστικτα που δεν έχουν επεξεργαστεί. Καθετί έχει μία σημασία, αξία και έναν συμβολισμό.
Σκοπός είναι να φωτιστεί το ασυνείδητο, αυτός ο σκοτεινός χώρος και να γίνει συνειδητό, ώστε κανείς να πάρει τον έλεγχο της ζωής του στο εδώ και τώρα, αλλά και να λύσει εσωτερικές συγκρούσεις που δημιουργούν εμπλοκές. Η παιδική ηλικία έχει ιδιαίτερη σημασία στη διαμόρφωση του ποιοι είμαστε σήμερα.
Ωστόσο εδώ ο θεραπευτής σε αντίθεση με την ψυχανάλυση κάθεται απέναντι από τον θεραπευόμενο και έχει πιο ενεργό ρόλο. Είναι μία βαθιά διαδικασία, με δυνατότητα βραχύτερης διάρκειας σε σχέση με την κλασική ψυχανάλυση.
Gestalt:
Επικεντρώνεται αρκετά στο εδώ και τώρα, στην επίγνωση στο παρόν και υποστηρίζει πως υποθέσεις που έμειναν ανολοκλήρωτες στο παρελθόν έρχονται να μας επηρεάσουν στο εδώ και τώρα. Η σχέση με ένα σημαντικό πρόσωπο της παιδικής μας ηλικίας δημιούργησε μνήμες, μοτίβα συμπεριφοράς, πεποιθήσεις που φέρουμε στο σήμερα και με βάση αυτές λειτουργούμε.
«Κλείνοντας» τις υποθέσεις αυτές μέσω συγκεκριμένων τεχνικών, μπορούμε να λειτουργήσουμε με πιο καθαρή ματιά στο εδώ και τώρα, αντιδρώντας στα τωρινά ερεθίσματα και όχι σε προβολές του παρελθόντος. Πρόκειται για μία αρκετά διαδραστική και διορατική θεραπευτική προσέγγιση.
Δραματοθεραπεία:
Μέσα από παιχνίδια ρόλων, τα παραμύθια και τους μύθους, μέσα από το παιχνίδι με αντικείμενα και μάσκες, μέσα από ζωγραφιές ξεδιπλώνονται οι βαθύτερες αισθήσεις, συναισθήματα και πεποιθήσεις μας.
Το ασυνείδητο αρχίζει να εκφράζεται μέσα από σύμβολα και εμείς αποκτούμε σιγά σιγά πρόσβαση σε αυτό. Το γνωρίζουμε καλύτερα. Τότε, μέσα από αυτούς τους έμμεσους τρόπους, μπορούμε να εργαστούμε σε βάθος και να οδηγηθούμε στην «κάθαρση», ανακούφιση ή διαμόρφωση αυτού που μας δυσκολεύει.
Art Therapy:
Με εργαλείο την τέχνη και κυρίως τη μουσική και τη ζωγραφική μπορούμε να επιτρέψουμε στο ασυνείδητο και ό,τι μπορεί να μας δυσκολεύει να εκφραστεί. Μέσα από εικόνες, ήχους και σύμβολα, με φαντασία και δημιουργικότητα, κάνουμε μία βουτιά στον ίδιο μας τον εαυτό, τα βιώματα και τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Καθώς αυτή η διαδικασία συμβαίνει μέσα από την τέχνη, το βίωμα από μόνο του είναι θεραπευτικό.
Συστημική Αναπαράσταση:
Βλέπει τις οικογένειες ως συστήματα, μέσα στο οποία κάθε άτομο αναλαμβάνει ένα συγκεκριμένο ρόλο και κάτι εξυπηρετεί στο σύστημα. Μέσα από προγονικά γεγονότα και βιώματα, οι ρόλοι αρκετά συχνά διαταράσσονται με αποτέλεσμα να δημιουργούν αντιθέτως εμπλοκή στο σύστημα ή ακόμη και στο άτομο που εκπροσωπεί έναν ρόλο μέσα σε αυτό.
Θεωρεί, επίσης, πως είμαστε «θύματα θυμάτων». Μέσω αναπαράστασης που μοιάζει κατά κάποιον τρόπο θεατρική, δουλεύει σε βαθύ ψυχικό πεδίο, τακτοποιώντας τους ρόλους αυτούς, επιλύοντας διαγενεακές εμπλοκές, εκφράζοντας ό,τι έχει μείνει ανείπωτο και αποκαθιστώντας τις ισορροπίες.
Σταδιακά αναλαμβάνει κανείς έναν καλύτερο ρόλο για τον εαυτό του βοηθώντας έτσι ολόκληρο το σύστημά του, βγαίνει από τον ρόλο του θύματος και σπάει τελικά την αλυσίδα, ώστε να μη δημιουργήσει και ο ίδιος άλλα θύματα. Μπορεί να πραγματοποιηθεί, είτε ατομικά, είτε ομαδικά.
Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία:
Η συγκεκριμένη ψυχοθεραπευτική προσέγγιση καλεί τον θεραπευόμενο να λάβει δράση. Το θεραπευτικό πλάνο διαμορφώνεται σε συνεργασία του θεραπευτή με τον θεραπευόμενο και δίνονται συχνά ασκήσεις. Ο θεραπευόμενος καλείται να αναγνωρίσει τις βασικές του πεποιθήσεις, να εντοπίσει μοτίβα σκέψεων ή συμπεριφοράς που ίσως να μην είναι βοηθητικά για τον ίδιο, να έρθει σε επαφή με το σώμα, το συναίσθημα, τη σκέψη και τη συμπεριφορά του και στη συνέχεια, μέσω ασκήσεων να δοκιμάσει διαφορετικούς τρόπους στην πράξη.
Αναλόγως τον θεραπευόμενο και το αίτημά του, η θεραπευτική διαδικασία μπορεί να διαρκέσει 1 χρόνο, χωρίς να υπάρχει φυσικά συγκεκριμένος κανόνας.
Θετική Ψυχολογία:
Ενώ η ψυχανάλυση αναπτύχθηκε ιδιαίτερα την περίοδο του Παγκοσμίων Πολέμων, όπου οι άνθρωποι αντιμετώπιζαν σοβαρές ψυχολογικές δυσκολίες, λόγω των συνθηκών, η θετική ψυχολογία αναπτύχθηκε σχετικά πρόσφατα. Υποστηρίζει, πως δεν αρκεί κανείς να έχει «λύσει» τα προβλήματά του για να είναι καλά, αλλά πως χρειάζεται και κάτι παραπάνω.
Με διάφορες τεχνικές και δανειζόμενη αρκετά στοιχεία της Γνωσιακής Συμπεριφορικής, δίνει έμφαση στη θετική ματιά της ζωής, την ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας, την υποστήριξη του μυαλού, ώστε να μην εστιάζει μόνο στα αρνητικά, όπως κάνει εκ φύσεως για λόγους επιβίωσης, αλλά να έχει χώρο για όλη την εικόνα. Δίνει επίσης έμφαση στη συνειδητότητα, στην επίγνωση, στην εστίαση στο παρόν, στο απολαμβάνειν και στο νόημα της ζωής.